Piet Mondriaan (1872-1944) heeft in 1904 een jaar in Uden gewoond.
In 1917 is deze kunstschilder medeoprichter van het kunsttijdschrift en
de kunstgroep De Stijl.

 

Piet Mondriaan in 1908.

Pieter Cornelis Mondriaan is geboren in Amersfoort op 7 maart 1872. Hij is opgegroeid in Winterswijk en op twintigjarige leeftijd vertrekt hij naar Amsterdam om enkele jaren later de schildersopleiding af te ronden aan de Rijksacademie. Van huis uit is zijn geloofsovertuiging Nederlands Hervormd.

In 1903 onderbreekt Piet Mondriaan zijn activiteiten in het Gein een paar maal om een bezoek te brengen aan zijn vriend Albert van den Briel in Brabant.

Mondriaan zit dan in een crisisperiode en op aanraden van zijn vriend huurt hij medio januari 1904 een woonruimte (met atelier) in de Sint-Janstraat in Uden die eigendom is van de Joodse vleeshandelaar Louis “Lewieken” van Zwanenbergh. 

De Sint-Janstraat rond 1904.
In het midden, naast de veranda van het tramstation,
de woning waar Piet Mondriaan een jaar heeft gewoond.

Situatieschets van de woonomgeving van Piet Mondriaan in Uden,
getekend door Albert van den Briel.

Pentekening van Lewieken, voorstellende Louis van Zwanenbergh.
Er zijn er 100 van gedrukt.
Het overgrote deel is door de vrouw van Louis vernietigd.

Ansichtkaart die Piet Mondriaan vanuit Uden naar Amsterdam heeft verstuurd.
Er zijn meerdere ansichtkaarten bekend die door hem vanuit Uden zijn verzonden.

Albert van den Briel woont in die periode in Nistelrode bij de molenaar Martinus Sommers.
Piet de schilder, zoals Mondriaan hier werd genoemd, schetst en schildert in deze regio (Heeswijk, Dinther, Veghel, Nistelrode en Uden) vooral boerderijen en koeien en enkele molens.
Mondriaan is in die periode een impressionist.

Volgens latere brieven van Albert van den Briel aan anderen is dit jaar van betrekkelijke afzondering in Uden voor Mondriaan van grote betekenis geweest voor zijn innerlijke rust.

Anno 2017 zijn er in Uden nog enkele dingen die herinneren aan Piet Mondriaan.
* Meest bekend is natuurlijk het Mondriaanplein.
* Minder bekend is dat de plattegrond van het gebouwtje op het Mondriaanplein waarin
    momenteel een pizzakoerier en een snackbar zijn gevestigd, is gebaseerd op
    Compositie 2, een abstract schilderij van Piet Mondriaan.
* In 1994, vijftig jaar na zijn dood, is op initiatief van de Heemkundekring Uden in de
    Sint-Janstraat op de plaats waar Mondriaan heeft gewoond een plaquette aangebracht.
    Na sloop van het oude gebouw is de plaquette herplaatst in het nieuwe complex.
* In hetzelfde jaar heeft de VVV Uden een Mondriaan fietsroute uitgebracht.
   Download hier de compete route: deel 1 en deel 2.
* Zijn schilderij Victory Boogie Woogie is de inspiratiebron geweest voor de architect bij
    het ontwerpen van de binnentuin van het wooncomplex La Bastide aan de Koopmanstraat.

De molen van Uden, geschilderd door Mondriaan.

 2017 is benoemd tot Piet Mondriaanjaar “Mondriaan tot Dutch design”,
omdat hij samen met Theo van Doesburg en enkele andere kunstenaars in 1917 aan de wieg stond
van het kunsttijdschrift De Stijl, een periodiek voor de groep bewust abstracten.

In Uden wordt op diverse manieren hierop aangehaakt.
We beperken ons tot het door de Stichting Uden in Geschriften uitgegeven boekje, waar we een aantal foto's voor hebben geleverd.
Het boekje kostte aanvakelijk € 4,50. De laatse exemplaren zijn nu te koop voor € 1,-- via de website van de uitgever.

De voorkant van het Udense boekje uit 2017.

Meer informatie is o.a. te vinden in:
* Cor Blok, Mondriaan in de collectie van het Haags Gemeentemuseum, 1964.
* Cor Blok, Piet Mondriaan, een catalogus van zijn werk in Nederlands openbaar bezit, 1974.
* Haags Gemeentemuseum, Piet Mondriaan 1872-1944, 1977.
* J.H. Harthoorn, Mondriaan’s scheppend realisme in kunsttijdschrift Tableau, 1980.
* Henk Henkels e.a., Piet Mondriaan - 't is alles een groote eenheid, Bert - Albert van
    den Briel, 1988.
* Charles de Mooy en Maureen Trappeniers, Piet Mondriaan, een jaar in Brabant, 1989.
* J.L. Locher, Piet Mondriaan, Kleur, structuur en symboliek, 1994.
* De site van Antoinette Janssen

Noot: De Stichting Het Uden-archief van Bressers heeft een album met foto's en ander documentatiemateriaal en een aantal boeken over de Piet Mondriaan.
Daarnaast hebben we steeds meer gegevens digitaal ter beschikking.

Kijk ook eens op de website www.mondriaanroute.com waar je een aantal wandel- en fietsroutes in Nederland vindt op de plaatsen waar de schilder gewoond heeft. Dit is een initiatief van de Stichting Gifted Art te Rotterdam.
 

Klik hier om terug te gaan naar de rubriek Uitgelicht.