Marktstraat-De basis van het Udense winkelcentrum.
Het Udense winkelcentrum heeft in de periode vanaf 1965 een vliegende ontwikkeling doorgemaakt. In vroeger tijden hebben de neringdoenden alleen oog voor de behoeften van de plaatselijke bevolking. Vanaf de zeventig jaren krijgt het Udense winkelcentrum een sterke regionale functie. De Marktstraat kan model staan voor de doorgevoerde veranderingen. Bijna geen pand heeft deze revolutie overleefd.
Aan de hand van een tiental foto's geven we een beeld van de oude Marktstraat.

1. De weekmarkt.

De Marktstraat in de ver vervlogen tijd toen hij zijn naam nog eer aan deed.
Op deze plaat komt de gemoedelijke sfeer en de drukte van de Udense weekmarkt van destijds duidelijk naar voren. Totdat in 1949 de huidige Markt werd verhard en de weekmarkt daar naartoe verhuisde vond deze plaats in de Marktstraat.
Nu is de weekmarkt nog slechts in de Marktstraat te vinden als er op de Markt andere evenementen, zoals de kermis of Uden on Ice plaatsvinden.

2. Karakteristieke lindebomen.

Op deze foto uit 1937 is de pracht van de lindebomen prominent te bewonderen.
Op de achtergrond zien we het oude Raadhuis op de hoek met de Kerkstraat.
Zoals gezegd gaan de ontwikkelingen vooral eind jaren zestig snel.
In 1970 is een droom werkelijkheid geworden voor de middenstanders in de Marktstraat.
De oprukkende verkeersdrukte hindert het winkelende publiek steeds meer. De rijkspolitie besluit in overleg met de plaatselijke verkeerscommissie om op enkele koopavonden vanaf 20 november 1970 de Marktstraat autovrij te maken.
Het rustieke Uden met de schitterende lindebomen van rond 1940 zoals deze foto toont, is er niet mee teruggekomen, maar dat zal ook wel niet de bedoeling zijn geweest.
Bij de reconstructie in 1990 is de Marktstraat definitief verkeersonvriendelijk gemaakt en is het een semi-voetgangersgebied geworden 

3. De Winter - Udens Weekblad.

Dat dit pand in een heel ver verleden een fraai herenhuis is geweest, kunnen we op deze foto uit juni 1969 niet meer zien. Toch is deze bouwval de voormalige woning geweest van Dr. Offermans, hij was in de tweede helft van de 19e eeuw ongeveer 40 jaar de dorpsarts van Uden.
Later hebben hier kapper Th. van Steenes en zijn dochters de Dames van Steenes hun beroep uitgeoefend.
In oktober 1969 is het pand gesloopt om plaats te maken voor de moderne Kantoorboekhandel en Drukkerij De Winter, destijds onder meer uitgever van Het Udens Weekblad.

4. Postkantoor.

Vanaf 1900 tot 1979 heeft dit gebouw dienstgedaan als Postkantoor en bijbehorende woning voor de postdirecteur. Uiteindelijk is de groei van Uden fataal en kan de PTT niet anders dan een nieuw pand bouwen aan de Violierstraat
De gemeente heeft het pand dan inmiddels gekocht van de Staat en betrekt het in een ruil met de grond op de hoek van de Markt en de Kastanjeweg. De nieuwe eigenaar, een beleggingsmaatschappij, kan zodoende op deze plaats winkels en appartementen bouwen en de gemeente kan uitzien naar een geschikte bebouwing voor het perceel aan de Markt, waar men geen winkelfunctie wil hebben.
Veel Udenaren houden een wrange smaak over aan het feit dat er weer een gezichtsbepalend gebouw uit het straatbeeld verdwijnt.

5. Bakkerij Van Elk.

Jan van Elk is de derde generatie bakkers in de familie Van Elk. Nadat hij het vak bij collega's in de regio heeft geleerd neemt hij in 1955 het bedrijf van zijn vader over. Al snel specialiseert hij zich in banket; maar het bakkersbloed kruipt toch waar het niet gaan kan en in 1976 start hij opnieuw met het bakken van een aantal broodsoorten.
De frietzaak en automatiek is dan al een groot aantal jaren in handen van V.d. Akker en later A. v.d. Broek.
In 1987 doet Van Elk de bakkersmuts definitief af en wegens gebrek aan opvolging komt er een einde aan dit familiebedrijf. Bakker Lamers uit Oss zet de zaak voort.

6. Fotograaf A.L. Scheepens.

Ook dit romantische tafereel is midden in de Marktstraat vastgelegd en wel voor de deur van Foto A.L. Scheepens-Kreutzer. Opvallend is dat het pand in 1941 tijdens de oorlogsjaren is gebouwd. De zaak is verder bekend als kantoorboekhandel en handel in religieuze kunst. Bovendien is hij een verdienstelijk kunstschilder.
In 1965 volgt een laatste heropening om enkele jaren later plaats te maken voor het complex met o.a. Kees van Kampen Radio-TV.

7. Slijterij Van Oers en kapper Van Hurne.

Een stralende zomerdag in 1946 op de hoek van Pastoor Spieringsstraat en de Marktstraat met op de achtergrond de Sint-Janstraat. Prominent in beeld een van de Udense dorpspompen.
In het midden zien we de kruidenier en slijterij van Van Oers en rechts op de voorgrond een van de weinige historische herenhuizen. In de volksmond is het pand bekend als het huis van de "Franse Mesjeu". Niet dat er ooit een Fransman heeft gewoond. Nee, in de tweede helft van de 19e eeuw is er een Franse school in gehuisvest geweest.
De laatste bewoner is dameskapper J. van Hurne. In 1970 bouwt hij op deze plek een vergelijkbaar pand, doch uiteraard niet met de uitstraling van weleer.

8. Kapper Kapl en opticien Prinsen.

Het lijkt een rustiek plaatje, maar de schijn bedriegt want zoals in die tijd in bijna het gehele centrum gebeurt, zal ook hier binnenkort de vernieuwing aanvangen. Deze prent is gemaakt in de zomer van 1969. Drie jaren later zijn alle drie de panden onder de slopershamer gevallen om plaats te maken voor het moderne winkelcentrum.
Vooraan zien we Opticien Prinssen die twee winkels met bovenwoningen laat bouwen.
In het midden de voormalige woning met schitterende tuin van burgemeester Thijssen.
L. Kapl heeft er tot 1972 zijn kapperszaak gedreven om daarna plaats te maken voor een nieuwe winkelpromenade. 

9. W & L Bressers textiel.

Dit is voor mij (LB) de meest speciale foto uit deze serie: mijn geboortehuis.
In 1952 hebben de gebroeders Willy & Luciën Bressers dit pand gekocht. Een riskante stap want in het katholieke dorp Uden ligt het centrum natuurlijk bij de parochiekerk. En dat is nou net de plek die zij op dat moment verlaten om een forse uitbreiding van hun textielzaak te kunnen realiseren.
Later is de beslissing juist gebleken want de Marktstraat is uitgegroeid tot DE winkelstraat van Uden. Diverse verbouwingen hebben de winkel steeds groter en het woongedeelte steeds kleiner gemaakt.
Door de ontwikkeling van de Galerij hebben zij een nieuwe impuls gekregen en in 1975 hebben zij in hun vroegere groentetuin de damesmode zaak geopend en hiermede de toekomst van de kinderen verzekerd. De zaak in de Markstraat is gespecialiseerd in herenmode. Inmiddels heeft zoon William op deze plek een nieuw winkelpand met drie riante appartementen laten bouwen. 

10. Jac. vd Heijden Electro.

Jac. v.d. Heijden Electro Technisch Bureau heeft vele tientallen jaren zijn vak uitgeoefend vanuit dit karakteristieke pand. Karakteristiek doordat de ingang van het winkeltje niet aan de voorkant ligt, maar achter de aangebouwde halfronde etalages.
In 1970 start men hier en op het naastgelegen perceel met de nieuwbouw van de Hema.
Dit warenhuis is binnen enkele jaren op de Galerij uit haar jasje gegroeid.
De daarnaast gelegen AMRO bank houdt het nog tot 1979 op haar oude plaats vol en dan zal ook dat pand plaats maken voor vestiging van twee landelijke winkelketens.

Noot: De Stichting Het Uden-archief van Bressers heeft dertien albums met foto's en ander documentatiemateriaal over de Marktstraat.
Daarnaast hebben we steeds meer gegevens digitaal ter beschikking.

Klik hier om terug te gaan naar de rubriek Uitgelicht.